De mannen van '80 aan het woord Een onderzoek vaar eenige beginselen van de "Nieuwe-Gids"-school.   By: Elias D'Oliveira (1886-1944)

There were a LOT of inconsistencies in spelling, accents, hyphenation and use of quotation marks. I decided to make it as consistent as possible, while trying to stay as close as possible to the scans.

Where hyphenated and non hyphenated versions of a word co existed in the text (within lines) I converted to the hyphenated version, as those versions were by far the most common.

The use of the grave and acute accents (almost exclusively for emphasis in spoken fragments) was so inconsistent that there was no real bias to be found. I changed these to modern Dutch use, i.e. acute on long (use of) vowels and grave on short.

I tried to mess with the spelling as little as possible. 'bizonder' and 'bijzonder' and their variants were changed to 'byzonder' as this was about 50 times more common. 'Lodewijk van Deyssel' was spelled as 'Deijssel' in the index only. That was corrected.

There were more mismatched (double) quotes than I cared to count. Some spoken paragraphs were not quoted at all. I have done the best I could, and made the following changes where mismatches occurred: Spoken paragraphs all start with double quotes ("). They only end on double quotes if 1) The speaker changes, or the next paragraph is non spoken text. 2) They are at the end of a chapter. This is how modern written Dutch (and I believe English) handles it.

Eric Casteleijn]

"DE MANNEN VAN '80 AAN HET WOORD"

EEN ONDERZOEK NAAR EENIGE BEGINSELEN VAN DE "NIEUWE GIDS" SCHOOL

DOOR E. D'OLIVEIRA

HISTORIE VAN DIT BOEKJE.

De samensteller ging uit van de meening, dat een auteur, al dient hij instinctief het schoone, met name in onzen tijd zich bewust behoort te zijn van zijn positie als geestelijk leider, van de roeping zijnen artistiek voelenden medemenschen een beter leven, een waardige taak voor te houden met zijn Kunst.

Achter iedere uiting van taalkunst is derhalve een persoonlijkheid te zoeken, die vereerd wordt, wijl de tegenstelling tusschen Idee en Natuur, die den gemiddelden fijngevoeligen mensch kwelt, in hem en onmiddellijk daarna in zijn kunst tot verzoening is geraakt. Deze tegenstelling wordt in elke beschavingsperiode voelbaar in een vorm die voor deze periode typisch is: de verzoening, die het echte kunstwerk vervult, is te beschouwen als vóórbewuste levenswijsheid van een bepaalde Cultuur.

Treedt nu de criticus op in de eerste plaats als middellaar tusschen publiek en 's schrijvers persoonlijkheid, dan kan een deel van de samenleving zich aan diens leefkunst spiegelen: vóórdat de wijsgeer ze tot voorbijgaand moment heeft gemaakt van een gedachtensysteem, dat als zoodanig het practische leven vliedt.

De schrijver zag in zijn omgeving elementen genoeg voor een samen werking als hier geschetst. En de zuivere totstandkoming er van achtte hij een zoo groot beschavingsbelang, dat hij niet opzag tegen een langdurig en bewerkelijk onderzoek naar de mogelijkheid. In de eerste plaats ging hij tot "De mannen van '80", een stel auteurs, door het volksgeweten en door eigen keuze tot één groep gerekend, maar, zooals uit het vervolg wel blijken zal, met sterk uiteenloopende gezindheden ... een "school" niettemin aan wier invloed thans geen pen voerder van naam in ons land ontkomen is.

Hij stelde hun zijn vragen niet zoo beslist als hij blijkens het boven weergegeven inzicht wel kon: immers hij wilde weten, wie hunner "uit eigen beweging", krachtens persoonlijkheid en verleden, zijn taak als letterkundige opvatte gelijk hij zich die had voorgesteld.

Men bedenke ook, dat hij tegenover vreemden stond en niet rechtstreeks zijn vragen kon richten op 't allerintiemste van hun zieleleven en overtuiging. Men wete verder, dat hij niet altijd verlof kreeg àlles te vragen wat hem voor den mond kwam.