De val van Antwerpen (october 1914)   By: Jozef Muls (1882-1961)

Inhoudstabel

Bldz.

I. De Laatste Dagen van den Vrede II. De Oorlogsverklaring III. Bij de Burgerwacht IV. In de Celgevangenis V. Wat Wij van den Oorlog Vernamen VI. In en Om de Forten van Antwerpen VII. De Zeppelin VIII. De Verspieder IX. In de Ambulances X. De Zelfmoord XI. Antwerpen Hoofdstad XII. Het Uitzicht der Straten XIII. De Stijgende Neerslachtigheid XIV. De Beschieting der Forten XV. Inferno XVI. Rond de Stad XVII. Op Sint Michielstoren XVIII. Een Nare Dag XIX. De Kardinaal te Antwerpen XX. De Groote Vooravond XXI De Aankondiging van het Bombardement XXII. De Laatste Uren XXIII. De Vlucht der Honderd Duizend XXIV. Op den Weg der Ballingschap

DE VAL VAN ANTWERPEN door Jozef Muls

I De Laatste Dagen Van Den Vrede

Tegen het einde van Juli 1914 ging eenieder gedrukt onder de hevige spanning die over heel Europa was gekomen. Men voelde het naderen van de verschrikkelijke orkaan die ging losbarsten. Het was ontstellend grootsch en tragisch die algemeen europeesche ontroering. De menschen wilden niet den oorlog maar gingen voort naar het onvermijdelijke met den stijgenden angst in hun hart. Wij wisten op ons machten wegen, zwaarder dan de blokken waaronder de helden van Aischulos gebogen gingen. Die duister werkende machten zouden, fataal, den oorlog ontketenen waarin alle volken dooreen gingen woelen als in een maalstroom.

's Vrijdags, in den nacht van 31 Juli, hadden de klokken van alle torens in Belgie storm geluid, als in de tijden der oude Gemeenten. De groote klok, Carolus, bromde een uur lang, hoog in den hemel, boven het donkere Antwerpen en alle klokken van alle kerken, ver en bij in de stad, beantwoordden de zware en sombere stem die nu den nood verkondde. Tusschen twee fakkeldragers, in den rooden gloed hunner brandende toortsen, had een politie officier, op de pui voor het stadhuis, het bevel tot de algemeene mobilisatie afgelezen. De nachtelijke straten zagen zwart van 't krielende volk dat rondliep in groote opgewondenheid. De politie agenten gingen van deur tot deur en riepen overal: "Met of zonder brief eenieder moet zijn depot vervoegen" Want er was haast bij en alle soldaten konnen niet regelmatig aan huis verwittigd worden.

Maar die algemeene mobilisatie was toch maar om de grenzen te bewaken, om, als in 't jaar 70, de overloopende vijandelijke soldaten te ontwapenen en onze onzijdigheid te doen eerbiedigen zoo dachten we toen nog... Het was wel hard in den vroegen morgen, van zaterdag, al die reeds bejaarde mannen in hunne vaak niet meer passende militaire uniformen afscheid te zien nemen van vrouw en kinders, maar gevaar zouden zij toch niet lijden. Het was een drukte aan alle stations. Ik zag moeders weerkeeren met betraande oogen als van een laatst en hopeloos vaarwel...

De angst der menschen uitte zich te Antwerpen, lijk overal, door het loopen naar de winkels om hun noodrust, door het bestormen der Banken voor hun geld. Honderden en honderden stonden te wachten voor de gesloten poort der Nationale Bank en de opeen gepakte drom slingerde weldra, langs het voetpad, heel het gebouw rond. Aan de deuren der kruideniers wachtten de koopers hunne beurt af en stonden in lange rijen tot op de straat. Het was te zien hoe vooral de rijken nu met zich zelf bekommerd waren; zij reden huiswaarts in met eetwaren volgestapelde koetsen en deftige stijve burger vrouwen waren niet verlegen om, met zijn tweeën, zware pakken naar huis te dragen.