Den Waaragtigen Omloop des Bloeds   By: Antoni van Leeuwenhoek (1632-1723)

[Illustratie:

ANTONI VAN LEEUWENHOEK

LID VAN DE KONINGHLYKE SOCIETEIT IN LONDON

GEBOREN TOT DELFT. A. 1632

Daer leeft een aerdigh Man een wardigh Man en gauw Die wisse wondren teelt en heeft Natur in 't nauw Doorkruypt all haer geheim en opent all haer Sloten

Syn Glase Sleuteltiens en isser geen ontschoten Noch kan ontschieten dit's die dappre man niet maer Siet scherp toe die hem soeckt 't gelyckt hem of hy 't waer

J. Verkolje pinx. fec. et exc. A. 1686 ]

Den Waaragtigen

Omloop des Bloeds,

Als mede dat

DE ARTERIEN EN VENÆ

Gecontinueerde BLOED VATEN zijn,

Klaar voor de oogen gestelt.

Verhandelt in een BRIEF, geschreven aan de Koninglijke Societeit tot Londen.

door

ANTONI VAN LEEUWENHOEK, Lid van deselve SOCIETEYT.

Antony van Leeuwenhoeks

65. MISSIVE,

Vanden 7. September 1688.

HANDELENDE

Van tweederley soort van Kikvorsschen. Uyt wat deelen der selver eyeren bestaan. Dat uyt die eyeren Wormen komen. Van wat maakzel die Wormen zyn. De circulatie van het bloed op ses distincte plaatsen aan het hooft van dese Wormen. Continuele schielyke voortstotinge, die het bloed van het hert ontfangt. Ommeloop van het bloed op veel plaatsen in de staart van de Kikvors worm. Hetgene men Arterien en Venae noemt, zijn gecontinueerde bloed vaten. Arterien en Venae die dwers over malkanderen loopen. De ommeloop geschied in de dunste bloed vaten. De Circulatie van het bloed, in kleyne en groote Kikvorsschen. Hoe in een Arterie het bloed te rug quam loopen, en wat de oorsaak daar van was. De ommeloop van het bloed in een kleyn Visje, en in desselfs staart vier en dertig byzondere ommeloopen: Ende in het zelvige mede seer naakt voor de oogen gestelt dat Arterien en Venae gecontinueerde bloedvaten syn. In een nagel grootte van onse huyd geschieden wel duysent ommeloopen van bloed. De deeltjens die het bloed in de Vissen root maken, zyn platte ovale deeltjens. Wat Heeren, onder andere, de waaragtige Circulatie van het bloed hebben gezien.

Hoog Edele HEEREN, enz.

Myn laatste alder onderdanigsten aan hare Hoog Edele is geweest den 24. der voorledene Maand, waar in ik kome te handelen, van de angel van de Mugge, namelijk dat de selve angel uyt de koker genomen zynde, in vier distincte angels bestaat. Dat ik Linde Boomen hebbe geplant, welkers wortels in de lucht tot takken wassen, ende de takken in de aarde tot wortels zyn geworden. Dat in yder welgemaakte Garst of Tarw al een Koorn air geformeert is.

Hier nevens gaan weder eenige van mijne geringe Observatien.

Wy hebben hier te lande twederley soort van Kikvorsschen; de eerste soort, die wy seer overvloedig ontrent onse Stad plegen te hebben, werden ordinair Kikvorsschen genoemt. Welke sedert eenige jaren hier seer weynig zyn geweest, uyt oorsaak, beeld ik my in, dat onse stilstaande kleyne water grachten, na verloop van eenige jaren, met een ongediert van sekere kleyne vis (daar wy voor desen niet van geweten hebben, soo veel my bekent is) die wy Stekel baarsjens noemen, sijn als vervult geworden, die de Kikvorsschen als die nog wormen waren, hebben verslonden.

De kuyt of eyeren van dese Kikvorsschen heb ik in de kleyne water gragten, die onse weyden of velden van een separeren, somtyds in soo een groote menigte byeen zien leggen, dat de superfitie van het water voor een groot gedeelte beset was.