Door Centraal-Oceanië De Aarde en haar Volken, 1908   By: Pierre de Myrica (1875-1951)

Naar het Fransch van P. de Myrica.

I.

In den Stillen Oceaan. Een kolonie die men elkander betwist. De Fidsji eilanden. Een Venetië van de Fidsji eilanden Een oud kannibaal engelsch ambtenaar. Het gemeenschappelijke huis. Praatje over de vrouwen. Een verdwijnend volk en de emigratie. Toekomst van Suva.

Wij vertrokken van Tahiti tegen het eind van het jaar 1900, om een kruistocht te ondernemen in de westelijke archipels van Polynesië, met name naar de Fidsji eilanden, Wallis en Futuna.

Zulk een reis had vroeger werkelijk politieke beteekenis, want die kleine staten, die buiten de sfeer van actie der Europeanen waren gebleven, stonden nog altijd onder hun eigen vorsten en hoofden.

Al sinds langen tijd had Frankrijk, dat helder inzag welk voordeel er te trekken viel van het werk der zendelingen, de gewoonte, jaarlijks een zijner schepen naar de Stille Zuidzee te zenden, om tegelijk met het steunen van wettige aanspraken van onze landgenooten onze vlag bekend te maken en den grond voor den lateren oogst voor te bereiden. Dank zij der volharding en der geestkracht van onze marinecommandanten en officieren heeft het werk der paters Maristen zich kunnen uitbreiden.

Maar nu is in het volkenrecht aangenomen, dat godsdienstige ondernemingen niet voldoende zijn, om tusschen beschaafde naties rechten te scheppen op zekere voordeelen. De weg, door de paters ingeslagen, was niet verder gevolgd door onze kolonisten; die zijn niet in de afgelegen oorden verschenen in voldoenden getale, om zelfs maar onze tahitiaansche bezittingen te bevolken; zij hebben in zulk een mate de kantoren verwaarloosd, door de Franschen bezet, dat wij tijdens onze langdurige reis hoogstens drie of vier landgenooten hebben ontmoet.

Daarvan is het gevolg geweest, dat anderen de plaats hebben ingenomen; engelsche en duitsche en amerikaansche landverhuizers zijn uit Hamburg, Australië en San Francisco gekomen, zoodat op den dag der afrekening Frankrijk niet in staat is geweest, een enkel handelsbelang te stellen tegenover de reeds verkregen rechten van de mededingers. Zoo hebben wij in de verdeeling van de eilanden van den Grooten Oceaan slechts een zeer klein aandeel gehad, namelijk het protectoraat over Wallis en Futuna, die om hun geringe economische waarde volkomen over het hoofd waren gezien.

De Fidsji eilanden behooren sedert 25 jaren aan Engeland: de Samoa eilanden en de Tonga archipel waren wel onafhankelijk gebleven tot het eind van het jaar 1899, maar de eeuw, die hun bestaan aan de wereld had geopenbaard, zou ook het verlies van hun vrijheid aanschouwen.

Wij zullen zien onder welke omstandigheden ze die hebben verloren; laat het nu genoeg zijn, te zeggen, dat onze kruiser een der laatste was, die de inboorlingen aantrof, levend onder hun eigen wetten. Weldra zal er geen eigenlijk Oceanië meer bestaan. In de schaduw van den zwarten adelaar van Duitschland, in den ijzeren greep van Jonathan of den klauw van den luipaard, altijd zullen de verleidelijke eilandengroepen uit de zuidelijke zeeën gedaald zijn tot den rang van eenvoudige koloniën.

De klassieke tocht langs de zendingsposten zal slechts van ondergeschikt belang wezen; het is zelfs zeer twijfelachtig, of de regeering die nog wel zal bevelen, want datgene, wat wij eerst volbrachten met de geheime hoop, ons expansiegebied te vergrooten, is tot niet veel anders geworden dan tot een gewoon toezicht zonder toekomst en zonder doel ten opzichte van volken, die met ons van gelijken rang zijn.

Ze zijn dus voor altijd voorbij, de tijden van de luid erkende protectoraten, van de plechtige onderhandelingen en de polynesische feesten ter eere van onze vlag!....