Het Haarlemmer-Meer-Boek   By: Jan Adriaansz Leeghwater (1575-1650)

VAN J. Asz. Leeghwater.

Dertiende Druk.

MET AANTEEKENINGEN VAN EN VOORAFGEGAAN DOOR EENIGE LEVENSBIJZONDERHEDEN VAN DEN SCHRIJVER EN EEN HISTORISCH OVERZIGT DER PLANNEN TOT EN DER WERKEN OVER HET DROOGMAKEN VAN HET HAARLEMMER MEER, DOOR

Mr. W. J. C. van Hasselt,

LID VAN DE REGTBANK VAN EERSTEN AANLEG TE AMSTERDAM EN VAN DE MAATSCHAPPIJ DER NEDERLANDSCHE LETTERKUNDE TE LEIDEN.

Met Portret, Kaarten, Fac Simile, enz.

TE AMSTERDAM, BIJ G. J. A. BEIJERINCK. 1838.

GEDRUKT BIJ C. A. SPIN.

J. A. LEEGHWATER EN HET HAARLEMMER MEER.

OP HET UITMALEN VAN 'T HAERLEMMERMEIR.

AEN DEN LEEUW VAN HOLLANT.

Uitheemsche vyanden te zitten in de veeren, Te slingeren den staert groothartigh over zee; Is ydel, als uw long, geslagen aen het teeren, Inwendigh vast vergaet; en gy, van hartewee, Zoo deerlijk zucht, en kucht, en loost, by heele brokken, Het rottende ingewant te keel uit in de golf. Wat baet het met uw' klaen al 't oost en west te plokken, Naerdien u bijt in 't hart dees wreede Waterwolf, Belust om over u eerlang te triomfeeren? o Lantleeuw, waek eens op, en wek met eenen schreeu Al 't Veen, de Kennemaer, en Rynlands oude Heeren, Met d'Aemsterlanders op, tot noothulp van hun' Leeuw, Men sluite met een' dijk dees pest, die u komt plagen. De Wintvorst vliegh' er met zyn molewieken toe. De snelle Wintvorst weet den Waterwolf te jagen In zee, van waar hy u quam knabblen, nimmer moê. De Veenboer zit en wenscht dees waterjaght te spoeien, En 't Veenwijf roept: hy ruimt, de Lantleeuw weit op 't ruim En zuight zyn long gezont aen d'uiers van de koeien. Zoo wint de Lantleeuw lant: zoo puurt hy gout uit schuim.

Vondel.

De aan de Tweede Kamer der Staten Generaal voorgestelde wet, ter uitgifte van losrenten op een gedeelte der schuld, ten laste der overzeesche bezittingen, tot het doen van voorschotten voor openbare werken, is in de zitting dier Kamer van den 2den April j.l. afgestemd en met haar alzoo ook het, bij die wet voorgedragen, plan tot droogmaking van het Haarlemmer Meer. Van de vijftien Leden, die over die wet het woord hebben gevoerd, is er echter niet één geweest, die zich tegen die droogmaking heeft verklaard, ja de meeste hunner hebben het verwezenlijken van dit zoo lang reeds beraamde plan wenschelijk genoemd, en alleen één der sprekers heeft bezwaren tegen hetzelve in het midden gebragt, welke meer uit bijzondere plaatselijke belangen, dan uit de zaak zelve hunnen oorsprong namen, zoodat men gerust mag vaststellen, dat, indien de droogmaking van het Haarlemmer Meer bij eene afzonderlijke wet ware voorgesteld, die wet door de Tweede Kamer zoude aangenomen zijn geworden, en dat zij alleen, zoo als een geacht Lid der Kamer zeide, »om den vorm en om de daarbij voorgestelde wijze van voorziening in de benoodigde gelden," niet om de daarbij voorgestelde zaken, is afgestemd geworden.

Wij vleijen ons alzoo, dat nog eenmaal, en, zoo wij hopen, binnen kort, het zoo vaak beraamde plan tot droogmaking van het Haarlemmer Meer zal verwezenlijkt worden; want wie, die, in den aanvang van het vorige jaar, den toestand des lands rondom Amsterdam met aandacht heeft gadegeslagen; die het water van het Meer over de landen in den Binnenpolder tusschen Sloten en Sloterdijk, ja over den weg zelven tusschen Haarlem en Amsterdam, heeft zien stroomen; die den zwakken staat der dijken en middelen kent, welke dat water moeten keeren, waarvan sommige niet veel meer dan enkele Zomer kaden zijn, wier onderhoud voor de eigenaren der naburige landen drukkender en bezwaarlijker is, dan zij dragen kunnen, vreest niet met Leeghwater, en met nog meer grond dan hij, dat het kind al geboren is, die het zal beleven, dat het Meer voor de poort van Amsterdam zal komen? ja vreest niet, dat hij zelf dit weldra zal ondervinden? en zegt niet met den dichter [1]?