Kaukasische vertellingen Eene overvalling   By: Leo Tolstoy (1828-1910)

TOLSTOY'S Novellistische Meesterwerken.

DEEL III.

Kaukasische Vertellingen.

[Decoratieve Illustratie]

P. M. WINK 1904 AMERSFOORT.

INLEIDING.

Van den zomer van 1851 tot in den herfst van 1853 was Leo Tolstoy als officier in den Kaukasus. De nieuwe wereld, waarin hij zich daar bevond, maakte een diepen indruk op hem, zoodat zijn verblijf daar, hoe kort ook, rijke vruchten droeg.

De Kaukasus gold voor den beschaafden Rus als een ver paradijs, waarin de zielszieke Europeaan genezing vond. Deze romantische voorstelling van de berglanden aan de scheiding van Europa en Azie was ontstaan door de lyriek van Puschkin, de vertellingskunst van Lermontoff en de romantische schilderingen van Marlinsky. Leo Tolstoy trad met onbenevelden blik de nieuwe wereld, die voor hem open lag, in en ontdoet haar van haar geborgde bekoring. De majesteit der natuur is niet minder groot voor hem, de indrukken niet zwakker, die de onbeschaafde menschen en de onder hun invloed veranderde Rus uit de lagere volksklasse op hem maken. Maar alles krijgt een ander karakter . Het is het verschil tusschen het beeld der werkelijkheid en het idealiseerend, opzettelijk zelfbedrog.

De werken, die aan dit verblijf in den Kaukasus hun ontstaan danken, zijn, behalve De Kozakken : Eene Overvalling , Een Houtkapping in het Bosch , Een Ontmoeting te Velde met een Moskousch Kameraad . Niet alle vier zijn in den Kaukasus zelf geschreven. Eene Overvalling dagteekent van 1852, De Houtkapping in het Bosch in de jaren 1854/55 op papier gesteld, midden onder het strijdgewoel van Sebastopol, Een Ontmoeting te Velde dateert van 1856 en De Kozakken zijn eerst een tiental jaren later, in 1861 en in 1863 uitgegeven.

De leidende gedachte in al deze vertellingen is de volgende: afkeer van de beschaving en van die volksklasse, welke zich als uitsluitende draagster der beschaving beschouwt, en liefde voor de eenvoudige, lagere klasse, die onbewust deugden in eere gehouden heeft, welke de beschaafden missen. Hier en daar blijkt ook reeds van zijn afschuw voor den oorlog, een idee, die later, steunende op het evangeliegebod: »Gij zult den booze niet wederstaan" een der voornaamste grondslagen der Tolstoysche levensbeschouwing geworden is.

KAUKASISCHE VERTELLINGEN.

EENE OVERVALLING.

I.

Het was den 12den Juli. Kapitein Chlopoff kwam met zijn epauletten en zijn sabel die ik hem nog niet had zien dragen sinds mijn komst in het Kaukasische leger de lage deur van mijne hut binnen.

Ik kom regelrecht van den kolonel, antwoordde hij op den vragenden blik, dien ik hem toewierp; morgen rukt ons bataljon uit.

Waarheen? vroeg ik.

Naar N. Daar zullen zich de troepen verzamelen.

En vandaar uit zal men zeker een marsch maken?

Waarschijnlijk wel.

En waarheen dunkt u?

Wat ik ervan denk? Ik kan u alleen zeggen wat ik weet. Gisteren nacht kwam spoorslags een Tartaar aanrijden, en bracht bevel van den generaal, dat het bataljon moest opbreken en voor twee dagen beschuit meenemen. Maar waarheen, waarom, en voor hoelang, daar vragen wij niet naar, vriendje. Er is bevel gegeven om op te marcheeren, en daarmee uit!

Maar als er slechts voor twee dagen beschuit wordt meegenomen, zal men ook wel niet langer onderweg blijven?

O, dat is nog geen reden...

Hoe dat?... vroeg ik verwonderd.

Och, dat gaat zoo. Wij marcheerden eens naar Darghi, hadden slechts voor acht dagen beschuit bij ons, en bleven bijna een maand uit.

Zou ik mee mogen gaan? vroeg ik hem, na een oogenblik zwijgen.

Mogen zult ge wel. Maar ik zou u raden om liever niet mee te gaan. Waarvoor zoudt gij uw leven op het spel zetten?

Neen, houd mij ten goede dat ik uw raad niet opvolg... Ik heb het al ruim eene maand hier uitgehouden allèèn om de gelegenheid af te wachten een gevecht bij te wonen; en zoudt ge willen dat ik die gelegenheid dan nu voorbij zou laten gaan?