Mandalay, de jongste hoofdstad van Birma De Aarde en haar Volken, 1904   By: Anonymous

Er zijn zeker niet veel staten, zelfs onder de grootste, die er zich op kunnen beroemen zooveel hoofdsteden te hebben gehad als Birma. Negen steden, zoo het er niet meer zijn, sommige reeds sinds eeuwen in ruïnen veranderd, andere nog in goeden staat, hebben achtereenvolgens den koningen van Birma tot residentie gediend. Een verandering van dynastie, een ongeluk, een natuurramp, alles werd aangegrepen als voorwendsel om den zetel der regeering naar een andere plek over te brengen.

Van die verschillende hoofdsteden is Mandalay de laatste, Mandalay, oudtijds de stad van koning Thibô, het heilige Pattanyapoera, nu hoofdplaats van de engelsche kolonie Birma. In den winter van 1899 werd schrijver dezes er heen gelokt door het vooruitzicht, een boeddhistisch feest bij te wonen. De luister van de feestelijkheden zou de stad nog belangwekkender maken, dan zij op alle andere tijden is. Nu het een engelsche stad is, kan men er natuurlijk gemakkelijk toegang krijgen, en in plaats van de langzame en vaak gestoorde vaart over de Irawaddi heeft men slechts enkele uren sporens door te maken.

Een chineesche bouwmeester moet de aanlegger der stad geweest zijn, want zij is naar de regelen, waar de gestaarte heeren zich aan houden, in twee zeer verschillende deelen gesplitst, de burgerlijke stad en in het midden daarvan de koningsstad. Ik had enkele uren te mijner beschikking, voordat het feest begon, en ik begaf mij naar de koningsstad, om te zien, wat de nieuwe eigenaar er van gemaakt had.

Breede straten, die elkander onder rechte hoeken sneden, als de blokken van New York, sommige omzoomd door tamarinden, brachten mij aan een groot vierkant van palissaden van teakhout, zes meter hoog en van binnen versterkt met een drievoudigen steenen muur. Binnen die omheining, die ongeveer 12 H. A. groot moet zijn, ligt wat oudtijds het paleis des konings was, de paleizen zijner vrouwen van de ministers, de woningen der olifanten, het arsenaal, de toren, welks wateruurwerk den Birmanen den tijd aangaf, en verder ruïnen, puinhoopen, modderpoelen en wolken stof.

De paleizen zijn veranderd in kazernen of in societeiten; tennisvelden zijn aangelegd in de koninklijke tuinen, en de engelsche soldaten rooken en spelen onder de impassibele aangezichten der vergulde Boeddha's.

Nadat ik aan dat schouwspel eenige minuten lang mijn aandacht had gewijd in een stemming, die op weg was zeer droefgeestig te worden, ging ik een bezoek brengen aan twee personen, die ik te Mandalay kon ontmoeten, twee zeer interessante personen, hoofdpersonen bij het feest, die zich van die eer verzekerd hadden door de apostolische rol, hun toegewezen in den godsdienst van Boeddha.

Ginavaravansa, prins van Siam, besteedt voor het Boeddhisme zijn aanzienlijk fortuin en is onvermoeid werkzaam in het belang van dien godsdienst. Terwijl hij met groote kosten de monumenten van den eeredienst laat onderhouden, vooral den prachtigen tempel van Anaradhapoera, reist hij, gekleed in 't gele kleed van den pelgrim, door de verschillende landen met boeddhistischen godsdienst, om zich rekenschap te kunnen geven van den waren staat, waartoe die ontaarde eeredienst vervallen is, en om met kennis van zaken die middelen aan te wenden, die de schoone leer van den Meester weer kunnen zuiveren en in haar volle eer herstellen.

Als rechterhand en raadgever van den prins staat naast hem een man, bekend in alle deelen van het onmetelijke indische rijk, en die in zijn hoedanigheid van burger uit het vrije Amerika aanspraak maakt op den titel van kolonel, kolonel Olkott. Hij is president van het Theosofisch Genootschap, door Mevrouw Blavatsky gesticht, vereeniging, wier doel het is, de losse ringen aan elkander te soldeeren van een keten, waardoor de verschillende landen met Boeddhavereering aan elkaâr verbonden zouden worden. De vereeniging telt niet minder dan tweehonderd onderafdeelingen.