Noli Me Tangere   By: José Rizal (1861-1896)

[Paalala ng nagsalin: May kilay ang mga salitang "ng, mga," at iba pa upang ipakita ang dating estilo sa pag sulat ng Tagalog na sa ngayon ay hindi na ginagamit.]

NOLI ME TANGERE

HUAG ACONG SALAN~GIN NINO MAN

[Larawan: Dr. Jose Rizal]

Dr. J. RIZAL

NOLI ME TANGERE

Novelang wicang Castila na tinagalog

NI

PASCUAL H. POBLETE

Kilalang manunulat at Tagapatnubay n~g m~ga unang Pamahayagang Tagalog.

¿Anó? Di bagá cayâ macalálabas sa inyong man~ga dulaan ang isang César? Tangí na bagá lamang macalálabas doon ang isang Aquiles, ang isang Orestes, ó Andrómaca?

¡Aba! Cung ganyan namang ualâ na tayong namamasdan cung di ang m~ga nan~gan~gatungculan sa bayan, m~ga pari, m~ga alférez at m~ga secretario, ang m~ga húsar, comandante at m~ga alguacil.

Datapowa't sabihin mo, ¿anó ang dakilang bagay na magagawâ nang m~ga alibughang ito? ¿Pang gagalin~gan bagá ang ganitóng m~ga técas n~g m~ga di caraniwang gawá?

»Was? Es dürfte kein Cäsar auf euren Bühnen sich zeigen? Kein Achill, kein Orest, keine Andromacha mehr?«

Nichts! Man sieht bei uns nur Pfarrer, Commerzienräthe, Fähndriche, Secretärs oder Husarenmajors.

»Aber, ich bitte dich, Freund, was kann denn dieser Misere Großes begegnen, was kann Großes denn durch sie geschehn?«

Schiller. Ang anino ni Shakespeare.

MAYNILA

Limbagan ni M. Fernandez PAZ, 447, Sta. Cruz. 1909

Ang sabing Noli me Tangere ay wikang latin. M~ga wika sa Evangelio ni San Lúcas. Ang cahulugán sa wikang tagalog ay Huwag acong salan~gin nino man. Tinatawag din namáng Noli me Tangere ang masamang bukol na nacamamatay na Cancer cung pamagatán n~g m~ga pantás na mangagamot.

Sa han~gad na ang m~ga librong NOLI ME TANGERE at FILIBUSTERISMO, na kinatha n~g Dr. Jose Rizal ay maunáwa at málasapang magaling n~g catagalugan, ang m~ga doo'y sinasabing nagpapakilala n~g tunay nating calayaan at n~g dapat nating gawiin, at nacapagpapaálab, namán n~g nin~gas n~g ating puso sa pag ibig sa kinamulatang lupa, minatapat cong ipalimbag ang isinawikang tagalog na m~ga librong yaon, sa dahilang sa bilang na sampòng millong (sampong libong libo) filipino, humiguit cumulang, ay walang dalawampong libo ang tunay na nacatatalos n~g wicang castila na guinamit sa m~ga kinathang yaón.

Cung pakinaban~gan n~g aking m~ga calahi itong wagás cong adhica, walang cahulilip na towa ang aking tatamuhin, sa pagca't cahit babahagya'y nacapaglicod acó sa Inang Bayan.

Maynila, unang araw n~g Junio n~g taong isang libo siyam na raan at siyam.

Saturnina Rizal ni Hidalgo,

ó

NENENG RIZAL.

=NOLI ME TANGERE=

Catha sa wicang castila ni

=Dr. José Rizal=

at isinatagalog ni

=Pascual H. Poblete=

=SA AKING TINUBUANG LUPA=[1]

Nátatalà sa "historia"[2] n~g m~ga pagdaralità n~g sangcataohan ang isáng "cáncer"[3] na lubháng nápacasamâ, na bahagyâ na lámang másalang ay humáhapdi't napupucaw na roon ang lubháng makikirót na sakít. Gayón din naman, cailán mang inibig cong icáw ay tawáguin sa guitnâ n~g m~ga bágong "civilización"[4], sa han~gad co cung minsang caulayawin co ang sa iyo'y pag aalaala, at cung minsan nama'y n~g isumag co icáw sa m~ga ibáng lupaín, sa towî na'y napakikita sa akin ang iyong larawang írog na may tagláy n~g gayón ding cáncer sa pamamayan.

Palibhasa'y nais co ang iyong cagalin~gang siyáng cagalin~gan co rin namán, at sa aking paghanap n~g lalong mabuting paraang sa iyo'y paggamót, gágawin co sa iyo ang guinágawà n~g m~ga tao sa úna sa canilang m~ga may sakít: caniláng itinátanghal ang m~ga may sakít na iyan sa m~ga baitang n~g sambahan, at n~g bawa't manggaling sa pagtawag sa Dios ay sa canilá'y ihatol ang isáng cagamutan.