Onder de koppensnellers op Borneo   By: Jan Oost

ONDER DE KOPPENSNELLERS OP BORNEO

Door JAN OOST

Met platen van Willem Hardenberg en een kaartje van Westerafdeeling van Borneo

H. ten Brink Arnhem

I. EEN VRIENDENDIENST.

Alvorens we ons verhaal aanvangen, is het misschien niet ondienstig nog even een blik te slaan op de kaart van Nederlandsch Indië.

We zien, hoe die eilandensnoeren zich slingeren om de linie. Merkt ge wel op, dat Borneo eigenlijk aller middelpunt is? hoe het bijna van alle kanten omvlochten wordt door eilandengordels?

En toch, al schijnt het door ligging en grootte (22 × Nederland!) het natuurlijk middelpunt, de kern van onze Oost, het is langen tijd het minst bekende, het minst betreden gebied van deze wondere wereld geweest. En nóg valt de sluier der geheimzinnigheid over duistere oerwouden en ongerepte wildernissen.

Tal van streken waren er vroeger in de binnenlanden, waar het slechts een enkele maal een Europeaan vergund was, een blik te slaan op de sprookjesachtige schoonheid van de oernatuur; en in de diepste diepten van het tropische woud en in de donkerste spelonken van Borneo's bergstelsel heeft nog steeds nimmer een blanke den voet gezet.

Juist die raadselachtige geheimenissen van Borneo's natuur zijn de oorzaak, dat meermalen wetenschappelijke expedities van de zeekust uit getracht hebben de stroomen op te roeien, de bergen over te trekken, diep in de wouden te boren.

Koene en ondernemende mannen hebben moeilijkheden van allerlei aard getrotseerd, om telkens een slipje te kunnen oplichten van dien geheimzinnigen sluier, die daar het wondere leven der tropische natuur verbergt; die óók verholen houdt de schatten van edele metalen en diamanten, welke er gedurende ongetelde eeuwen rusten in den schoot der aarde.

Hindernissen van allerlei aard! De natuur zelf schijnt gierig te zijn op haar schatten; onberekenbaar is zij, waar zij plotseling onverwachte versperringen opwerpt, die het voortgaan beletten. Haar wachters zijn de wilde dieren, die den reiziger bedreigen, en dikwijls ook de vijandelijke en bloeddorstige inboorlingen. En toch kan niets de mannen der wetenschap bewegen hun tochten te staken.

En wat is nu het practische gevolg? Wordt al die energie vruchteloos verspild?

Het antwoord wordt ons gegeven door een reeks zeer belangwekkende wetenschappelijke geschriften, en verder door de musea der Europeesche groote steden, waar schatten van natuur en gebruiksvoorwerpen den Westerling verbaasd doen staan en hem een flauw begrip geven van deze onbekende wereld.

Niet alle reizigers echter trachten met wetenschappelijke bedoelingen in de binnenlanden van Borneo door te dringen. Er zijn er ook, die uitsluitend aangetrokken worden door het avontuurlijk leven in de wildernis; nog anderen gaan uit, om, alleen vergezeld van een enkel vertrouwd inboorling, te zoeken naar goud en diamanten, ten einde later in een meer beschaafde wereld, een rustig en gemakkelijk leven te kunnen leiden.

Het spreekt wel van zelf, dat de grootere plaatsen van Borneo bijna alle langs de kusten liggen. Zoo ook Pontianak.

Pontianak ligt op de Westkust, vlak onder den evenaar aan een der monden van de Kapoeas.

Na deze korte inleiding beginnen we ons verhaal.

Op de achtergalerij van een kleine Europeesche woning te Pontianak lag op zekeren avond in 188 een zieke in een gemakkelijken ruststoel en genoot van de avondkoelte, die aanwoei van over de zee.