Ons Heerlijk Vaderland (deel 2 van 4) Boven en beneden den Moerdijk   By: Hendrik Blink (1852-1931)

Tekst van Dr. H. Blink

Boven en beneden den Moerdijk

Wandelingen door oud en nieuw Nederland met kaartjes, gekleurde en ongekleurde platen

Amsterdam Van Holkema & Warendorf 1908

VAN DE RESIDENTIE NAAR DE MAAS EN TEN NOORDEN DER LEK.

I. DELFT EN OMSTREKEN.

Wij beginnen onze wandelingen door het zuidelijk gedeelte van Holland weder van uit de residentie, die wij op onzen eersten tocht tot uitgangspunt verkozen. Van Den Haag waren wij reeds langs Rijswijk tot den Vliet gekomen, (zie deel I pag. 120 en verder), en van hier zetten wij de wandeling voort in zuidelijke richting.

Thans zien wij, om dit terloops nog op te merken, dat Rijswijk sedert ons vorig bezoek zich snel uitbreidt, zoodat de hoofdtoegangsweg tot het dorp, die aan den eenen kant destijds nog door groene weiden begrensd was, nu aan beide zijden door huizen ingesloten en dus een straat geworden is, terwijl ook langs den weg naar Hoornbrug de aaneengesloten huizenrijen zich verder voortzetten dan een paar jaren geleden.

Van Hoornbrug naar Delft loopt de vrij eentonige, belommerde straatweg, over welks bermen de zuchtende stoomtram prozaïsch voortholt, langs den oostkant van den Vliet in schier rechte lijn op Delft aan. In den bloeitijd van het Hollandsche buitenleven langs de vaarten in de vlakke landen was ook deze weg bezaaid met villa's en aanzienlijke huizingen. Doch van lieverlede zijn de buitens langs dezen weg gesloopt. De adellijke hofstede "Crayenburgh", ongeveer halfweg gelegen, eens in het bezit der voorouders van Hugo de Groot, is sinds jaren in weiland herschapen; een kleine woning op de plek heet nog "Groot Crayenburgh", maar niet meer dan de naam herinnert er aan het aanzienlijke buiten, welks fiere bezitters een wapen voerden met drie gouden bollen en drie gouden vogels op een zwart schild. Eenige fabrieken hebben de plaatsen der vroegere buitens ingenomen. Maar wat er ook verdwenen zij, het uitzicht van den weg op het Hollandsche grasland aan beide zijden, dat in onafzienbare uitgestrektheid het gezichtsveld een grond van frisch groen schenkt, waarop het hemelgewelf met al de kleurenschakeeringen van de Hollandsche natuur rust, blijft schoon. Dat land met mooi en kostelijk rundvee moest van de stad, die zich aan den Vliet ontwikkelde, wel een plaats maken met een beroemde botermarkt. De Delftsche boter heeft haar roem door alle tijden hoog weten te houden, aan welke wisseling ook de overige industrieën dier stad onderworpen waren.

Zoo zijn wij genaderd tot het eerwaardige Delft, een onvergelijkelijk type van oud Hollands steden, thans met 32000 inwoners.

Waar de noordelijke hemel Over 't vruchtbre vlak zich welft Van Zuid Hollands groene beemden, Ligt het oud en statig Delft. Reine straten, frissche grachten, Fiere kerken, ruim en groot, Huizenreeksen, bont gegeveld, Draagt het rustig in zijn schoot. Nijvre burgers, kloek en wakker, Zwoegen daar met noeste vlijt, Uit hun brouwkuip stroomt de moutwijn Door Europa, wijd en zijd; Snorrend gaan de weefgetouwen En de droogschuur kent geen rust; 't Ruischt tot zelfs op gracht en straten Van een blijden arbeidslust.

Aldus zag Hofdijk voor zijn historisch zienden blik het oude Delft. En al heeft het tegenwoordige iets ingeboet van dien roem, toch blijft het een merkwaardige stad, die den stempel van een eervol en rijk verleden op het voorhoofd draagt.