Op Martinique en Sint-Vincent, de veelgeteisterde eilanden De Aarde en haar Volken, 1904   By: Gerrit Verschuur

Naar het Fransch van G. Verschuur.

Onze landgenoot, de heer G. Verschuur, wereldreiziger en cosmopoliet als weinig Nederlanders, heeft in de Tour du Monde van 12 en 19 September 1903 het hierna volgend reisverhaal doen verschijnen, waarvan het ons aangenaam is onzen lezers de vertaling te kunnen aanbieden.

I

Daar ik Martinique goed ken, dank zij drie vroegere reizen, waarbij ik veel zag van Saint Pierre en omstreken, had ik lust, mij eens op de plaats zelf rekenschap te geven van den omvang der ramp, die, buiten de vreeselijke uitbarsting van Krakatau in de Soendastraat van 1883, in de geschiedenis der menschheid haar wederga niet vindt. Ik zou tegelijkertijd ook 't eiland Sint Vincent bezoeken, dat eveneens door het geweld van den daar zich verheffenden vulkaan vernield was. Ik scheepte mij in op een engelsche paketboot, die van Southampton vertrekt, en nadat wij op Trinidad waren overgegaan op een ander schip van dezelfde maatschappij, kwam ik te Fort de France aan op den morgen van den 7den Januari 1903.

Mijn eerste bezoek geldt den gouverneur, in wiens welwillendheid ik aanbevolen ben door den minister van koloniën.

De heer Lemaire stelt mij voor aan den heer Lacroix, het hoofd van de wetenschappelijke commissie, ter bestudeering van den vulkaan naar het eiland gezonden, en ik krijg de toestemming, om den kundigen onderzoeker te vergezellen op de exploratietochten in het verwoeste gebied. De heer Lacroix heeft te zijner beschikking een boot van den staat, 't adviesjacht de Jouffroy, gestationneerd te Fort de France; de vriendelijke commandant, luitenant Dieulafé, biedt mij gaarne gastvrijheid aan op zijn schip.

In de vier weken, die ik op Martinique heb doorgebracht, heb ik dikwijls den heer Lacroix aan boord van het jacht kunnen vergezellen. Men vertrok dan meestal bij zonsopgang en keerde eerst in den avond terug. Vanaf Carbet, waar de verwoesting begint, tot Prêcheur doet zich aan het oog een somber, schrikwekkend schouwspel voor. Dit is ledigheid en dood, en één oogopslag is voldoende, om 't gruwelijk drama voor den geest weer op te roepen, dat hier is afgespeeld, en de enkele seconden te doen herleven, waarin titanische krachten tijd hebben gevonden om een geheele stad tot poeder te verkruimelen en hare acht en twintig duizend inwoners te dooden.

Telkens als wij ons naar de plaats van het onheil begaven, kruiste de Jouffroy uren aaneen tusschen Carbet en Prêcheur, waarbij de heer Lacroix aanhoudend den berg in het oog hield met den gewoonlijk in dampen gehulden top en een photografie ervan opnam, zoo gauw het even helder werd en de kegel zichtbaar was. Op verschillende punten der kust voeren wij in de sloep naar den wal, en de matrozen namen ons op hun stevige ruggen, om ons neer te zetten op het strand.

Zoo heb ik herhaalde malen tusschen de hoopen verbrokkelde muren, verkalkte voorwerpen en verwrongen ijzerwerk rondgeloopen op de plek, waar eertijds Saint Pierre lag, de mooiste en tegelijk de modernste stad in de zee der Antillen. 't Was onmogelijk, den weg te vinden in dien gruwelijken wirwar. Ik kon noch mijn vroeger hôtel opsporen, noch de huizen, die mij vroeger bekend waren geweest, en evenmin de geringste sporen van de groote markthal van gegoten ijzer, met pilaren van meer dan 30 centimeter dikte. Alleen de tristes débris der kathedraal steken op uit een reeks van muurbrokken. Te midden van steenen en asch liggen eenige brandkasten, verroest en ingedrukt, blijken van de rooverijen, die gepleegd zijn op den dag na de ramp, toen een bende boosdoeners de ruïnen bezocht, om er plundering en diefstal te bedrijven. De autoriteiten hebben gezorgd voor de redding der waarden, aanwezig in de kelders der bank; maar voor 't overige hebben zij zich onthouden, zoodat de dieven, van alle kanten in hun booten toegestroomd, vrij spel hebben gehad. Men heeft later enkelen gearresteerd en ze tot vijf jaar gevangenisstraf veroordeeld; maar de rechtbank, waarin hoofdzakelijk kleurlingen zitting hebben, heeft hen in hooger beroep vrijgesproken!