Piet Uijs of lijden en strijd der voortrekkers in Natal   By: Christaan Willem Hendrik van der Post

OF

LIJDEN EN STRIJD DER VOORTREKKERS IN NATAL.

EEN VERHAAL

DOOR

C. W. H. VAN DER POST.

DERDE HERZIENE DRUK.

(In vereenvoudigde spelling).

J. H. DE BUSSY,

Pretoria, Amsterdam.

HOLL AFRIK. UITGEVERS Mij. v/h J. DUSSEAU & Co., KAAPSTAD.

1918.

INHOUD.

BLADZ.

Leven van C. W. H. v. d. Post VII

Voorwoord X

HOOFDSTUK.

I. Het lager van Piet Uijs aan de Klerkspruit 1

II. Stoffel van Staden brengt Uijs bericht van de moord der blanken in Natal 19

III. Kasper Strijdoms verhaal van de dood van Pieter Retief 36

IV. Aankomst van Piet Uijs bij het lager in Natal 58

V. Vergadering van de Krijgsraad om een Kommandant Generaal te kiezen 73

VI. Bloedige tonelen te Umkungunhlovo 87

VII. Vertrek van het lager van Piet Uijs naar Natal 102

VIII. De tocht met de wagens over het Quathlamba gebergte 114

IX. Aankomst van het lager van Piet Uijs in Natal 130

X. Piet Uijs en Hendrik Potgieter worden Hoofd Kommandanten 144

XI. De dood van Mazesi, de tovenaar van Dingaan 156

XII. Verkenningstocht van Dutulu naar Zululand 170

XIII. Slag van Italeni. Piet Uijs sneuvelt 183

XIV. Slag van Endouda Kusuka 195

XV. Aanhangsel 201

LEVEN VAN C. W. H. VAN DER POST.

Christiaan Willem Hendrik van der Post werd op 26 Maart 1856 te Leiden, Holland, geboren. In 1859 kwamen zijn vader en moeder met hun drie jarige zoon naar Zuid Afrika, en nadat zij een tijdlang aan de Kaap hadden vertoefd, ging zijn vader naar Montagu als bank bestierder. Door krankheid werd hij later genoodzaakt zijn betrekking neer te leggen en toen ging hij met zijn familie te Ladismith wonen.

Daar ging het niet beter, de krankheid nam toe en spoedig was het gezin in armoede gedompeld. Nu sprong de vijftienjarige Christiaan in de bres.

Naar school was hij alleen maar voor drie maanden gegaan; maar zijn vader en moeder die allebei 'n zeer goede opvoeding hadden genoten, hadden alles in hun vermogen gedaan om zijn verstand te ontwikkelen, en hun zoon had van hun lessen goed gebruik gemaakt. Veel had hij ook te danken aan Ds. D. van Velden, die hem boeken gaf om te lezen en die ze dan met hem besprak.

Op 26 Maart 1871, begon de knaap zijn werk. Een vriend van de familie nam hem in huis als onderwijzer voor zijn kinderen. Hier kreeg hij £ 1 per maand. Treffend is het hoe hij, toen hij zijn eerste pond ontving, aan Meneer de Wet vroeg hem dat toch in zilver te geven, hij wou voelen dat hij iets verdiend had; en hoe trots legde hij die 20 shillings in zijn moeder's schoot. Op de plaats kreeg hij ook iedere morgen en iedere middag bij de koffie een beschuitje. Hij zelf at die beschuitjes nooit, maar hij gaarde ze op en nam ze aan het eind van iedere maand naar huis voor de kleinere broertjes en zusjes.

Bij grote vastberadenheid van karakter was hij tevens uiterst grootmoedig onzelfzuchtig onbaatzuchtig en weekhartig. Nooit klopte een behoeftige of verdrukte tevergeefs bij hem aan.