A Pocket Dictionary Welsh-English   By: William Richards (1749-1818)

WEDI EI ADOLYGU, EI DDIWYGIO, A'I HELAETHU GAN W. RICHARDS, LL.D.

WREXHAM:

ABGRAFFWYD A CHYHOEDDWYD GAN R. HUGHES AND SON

LONDON: SIMPKIN, MARSHALL, AND CO.

RHAGYMADRODD.

Mae yr awyddfryd cynyddol sydd yn mhlith y Cymry i ymgydnabod yn fwy a'r iaith Saesoneg yn un o arwyddion gobeithiol yr amserau. Am bob un o'n cydgenedl ag oedd yn deall Saesoneg yn nechreuad y ganrif hon, mae yn debyg na fethem wrth ddyweud fod ugeiniau os nad canoedd yn ei deall yn awr. O'r ochor arall, y mae rhifedi mwy nag a feddylid o'r Saeson sy'n ymweled a'n gwlad yn ystod misoedd yr haf yn gwneuthur ymdrech nid bychan i ddysgu Cymraeg.

Ond mae yn eglur nas gall neb feistroli iaith estronol heb gymorth geiriaduron. Nis gellir dyweud fod y gwahanol Eiriaduron sydd yn awr ar y maes yn rhai ymarferol o herwydd y mae ynddynt filoedd o eiriau nad arferwyd erioed, ac ond odid nad arferir byth; ac y mae hyny, wrth reswm, yn chwyddo y gwaith, nes peri ei fod allan o gyraedd y dosparth iselradd. Geiriadur rhad ymarferol yw hwn i'r lluaws nad allant hyfforddio i gael rhai mwy.

Ond er fod llawer o'r geiriau anarferedig wedi eu gadael allan, eto y mae yn cynwys pob gair sydd mewn arferiad gyffredin wrth siarad ac ysgrifenu.

Cymerwyd gofal mawr yn narlleniad y tafleni, fel yr hyderir nad oes ynddo un gwall gwerth ei nodi.

Rhagfyr 14, 1861.

ABREVIATIONS USED IN THE WORK. BYRIADAU ARFEREDIG YN Y GWAITH.

a. or adj., adjective, enw gwan

ad. or adv., adverb., rhagferf

con. or conj., conjunction, cysylltiad

int. inter, or interj., interjection, cyfryngiad

n., noun, enw cadarn

pre. or prep., preposition, arddodiad

pref., prefix, blaenddodiad

pr. or pro., pronoun, rhagenw

v., verb, parwyddiad

GEIRIADUR CYMRAEG A SAESONEG WELSH ENGLISH DICTIONARY

A, an interrogative adverb, "A ddaw efe?" An affirmative adv. "Efe a ddaw."

A, ac, con. and, as

A, ag, prep. with

A, pron. who, which, that

A, int. oh

A, prefix, as, athref from tref

Ab, or ap, n. m. a son

Ab, Epa, n. m. ape, monkey

Abad, n. m. an abbot

Abadaeth, n. f. abbacy

Aber, n. m. the fall of one river into another, or into the sea, a confluence of water

Aberth, n. m. oblation, sacrifice

Aberthiad, n. m. a sacrificing

Aberthu, v. to sacrifice

Aberthwr, n. m. sacrificer

Aberu, v. to disembogue

Abl, a. able, powerful, wealthy

Abledd, n. m. ability, power

Abrediad, n. m. transmigration

Abredu, v. to transmigrate

Abrwysg, a. unwieldy; heavy

Abrwysgaw, v. to inebriate

Abrwyagl, a. huge, vast, immense

Absen, n. f. slander, detraction

Absenol, a. absent

Absenu, v. to slander, to back bite; to speak ill of any one

Absenwr, n. m. backbiter; absentee; slanderer

Abwy, n. m. a carcase, a carrion

Abwyd, n. m. a bait; fodder

Abwydiad, n. m. a baiting, a foddering

Abwydo, v. to bait, to feed

Abwydwr, n. m. one who baits

Abwydyn, n. m. a bait; a worm

Abwydyn v. cefn, the spinal cord

Ac, see A.

Acan, n. f. a saying; accent

Acen, n. f. accent

Acenawl, a. enunciative

Aceniad, n. m. accentuation

Acenu, v. to accent, to sound

Acw, ad. there, hence

Ach, n. f. a fluid liquid; a stem

Achles, n. f. succour, refuge, defence; manure

Achlesawl, a. succouring

Achlesiad, n. m. a succouring

Achlesu, v. to succour, to cherish

Achleswr, n. m. succourer

Achlesydd, n. m. succourer

Achlud, n. m. covert, obscurity

Achlwm, v. to knot, to tie

Achlysur, n. m. cause, motive; occasion, opportunity

Achlysuro, v. to occasion

Achlysurol, a. occasional

Achlyw, n. m. a hearing

Achos, n. m. cause

Achosadwy, a. effectible

Achosedig, a. endued with a cause

Achosedigol, a. effectuative

Achosi, v. to cause, to occasion

Achosiad, n. m. a causing

Achosol, a. efficient; effectual

Achosoldeb, n. m. effectiveness

Achref, a. suppliant, craving

Achres, n. f. a row, a rank

Achretawr, n. m. a creditor

Achreth, n. m. a trembling

Achrwm, a. crooked or bent

Achrwym, n. m. a restraint

Achryf, a. strong, potent, powerful, able