Stanley's tocht ter opsporing van Livingstone De Aarde en haar Volken, 1873   By: Henry M. Stanley (1841-1904)

Reeds vroeger maakten wij met enkele woorden melding van de merkwaardige reis, door den Amerikaan Henry Stanley, ter opsporing van Dr. Livingstone ondernomen, eene reis, met zoo gelukkigen uitslag bekroond. Wat wij daaromtrent mededeelden, was ontleend aan de berichten, die de onverschrokken reiziger, toen nog op zijne terugreis naar Europa, vooruit had gezonden, en waarin, uit den aard der zaak, alleen de hoofdtrekken van hetgeen hem ontmoet en bejegend was, konden worden opgenomen. Sedert heeft Stanley een uitvoerig verhaal van zijne reis naar het binnenland van Afrika in het licht gezonden: en het is aan dat verhaal, dat wij eenige schetsen wenschen te ontleenen. Wij zullen trachten een beknopt overzicht te geven van dezen, in menig opzicht, gedenkwaardigen tocht, ondernomen om zekerheid te erlangen omtrent het lot van een man, die door zijne reizen en de uitnemende diensten door hem aan de wetenschap en de zaak der beschaving bewezen, de algemeene belangstelling had verdiend en verworven.

Het is bekend, dat Livingstone, in 1867 voor de derde maal naar Afrika vertrokken, sedert geruimen tijd niets van zich had laten hooren. De laatste tijding, die men van hem zelf ontvangen had, was een brief aan den engelschen consul Kirk te Zanzibar, gedagteekend uit Oedzjidzji, den 30sten Mei 1869. Na dien tijd had men niets meer van hem vernomen en had zich bij herhaling het gerucht van zijn dood verspreid. Daar evenwel die geruchten, van inlanders afkomstig, weinig vertrouwen verdienden en van elders door niets bevestigd werden, was er sinds lang sprake van pogingen, om zoo mogelijk, zekerheid te erlangen aangaande het lot, dat den beroemden reiziger had getroffen. De engelsche regeering weigerde de kosten van eene expeditie voor hare rekening te nemen; in het begin van het vorige jaar werd eindelijk door de Geographical Society te Londen, door de bijdragen van particulieren geholpen, eene expeditie uitgerust, waaraan ook de zoon van Livingstone deel nam, en die zich bepaaldelijk ten doel stelde, den moedigen reiziger in het binnenland te gaan opzoeken.

De expeditie verscheen in Maart 1872 op de reede van Zanzibar, maar kon ten gevolge van den ingevallen regentijd, voorloopig niets ondernemen. Echter bleek het weldra, dat zij te laat kwam: want inmiddels was iets anders geschied.

Op den 16den October 1869, des morgens te tien uur, ontving de heer Henry Stanley, correspondent van het amerikaansche dagblad de New York Herald , te Madrid, waar hij toen vertoefde, het volgende telegram: "Kom aanstonds naar Parijs voor belangrijke zaken." Dit telegram was onderteekend door den heer James Gordon Bennet, mede eigenaar en hoofdredacteur van het genoemde dagblad, dat door zijn vader was opgericht. Twee uur later had den heer Stanley zijne koffers gepakt; haastig werden eenige afscheidsbezoeken afgelegd; toen een plaats genomen op den sneltrein; en den volgenden dag meldde de correspondent zich aan in het Grand Hotel te Parijs, waar de heer Bennet gelogeerd was.

Stanley trad de kamer binnen, en vond den heer Bennet te bed liggende.

"Wie zijt gij?"

"Stanley."

"O! dat is waar ook. Neem een stoel en ga zitten. Waar denkt gij wel dat Livingstone zich bevindt?"

"Dat kan ik inderdaad zelfs niet gissen, mijnheer."

"Denkt ge dat hij dood is?"

"Ik weet het niet. Misschien is hij dood, misschien ook niet."

"Ik denk dat hij nog leeft, en dat het mogelijk is hem te vinden; en ik draag u op, hem te gaan zoeken."

"In het hart van Afrika? Meent ge dat inderdaad?"