Thuringen De Aarde en haar Volken, 1873   By: Anonymous

I.

Kent ge Thuringen, lezer? Zoo niet, dan mist ge een zeker aantal aangename herinneringen, weldadige indrukken, die, naar ik meen, weinig andere landen van zoo luttele uitgestrektheid u in gelijke mate geven kunnen. Zoo ja, dan zal zich ongetwijfeld in uw gemoed het beeld hebben gegrift van deze landstreek, als van eene der liefelijkste en in menig opzicht belangrijkste die het u immer gegeven was te aanschouwen. De natuur en de menschenwereld hebben hier gelijkelijk recht op uwe aandacht, uwe volle belangstelling, uwe liefde; beiden spreken met gelijken nadruk tot u, en wedijveren in de tentoonspreiding van wat geest en gemoed boeien, streelen, verheffen kan. Maar hetzij ge Thuringen door eigen aanschouwing kent, hetzij ge uwe wetenschap van dat land tot dusver aan anderen ontleenen moest: toch durf ik u uitnoodigen, in gedachte op enkele uitverkoren plekjes van deze rijk gezegende streek te vertoeven. De meer dan eenvoudige potloodschetsen, die ik u biede, mogen u welkom zijn, hetzij als beelden uwer eigene herinnering, hetzij als opwekking om wat ge tot dusver miste, zelf te gaan genieten.

Thuringen is het hart van Duitschland. Het is dat niet alleen door zijne ligging genoegzaam in het midden van het groote rijk: het is dit ook in anderen en hoogeren zin: door het krachtige, frissche, nieuwe leven, dat reeds meer dan eenmaal zich vanhier door alle aderen der groote duitsche nationaliteit uitstortte. Ja, hoezeer het gebergte van Thuringen, het heerlijke Thuringer Wald, een door de natuur zelf gevormde grensscheiding is tusschen noordelijk en zuidelijk Duitschland, tusschen de dialekten en eigenaardigheden der verschillende germaansche stammen, tusschen het protestantsche noorden en het katholieke zuiden; zoo vertoont toch, niet alleen de thuringsche natuur, maar vooral ook het thuringsche volk, eene merkwaardige samenvloeiing en samensmelting van wat noord en zuid eigenaardigs en karakteristieks hebben. Niet ten onrechte heeft men daarom Thuringen dikwerf Klein Duitschland genoemd. Meen echter niet, dat deze gelijkenis met het beeld der naburen ten noorden en ten zuiden, oorspronkelijkheid en eigen zelfstandigheid uitsluit. Integendeel: in weinig streken van Duitschland zult ge zoovele plaatselijke eigenaardigheden, zoovele karakteristieke bijzonderheden in het volksleven en karakter aantreffen, als juist hier; en nergens bijna vindt ge zoo trouwe gehechtheid aan voorvaderlijke gebruiken en overleveringen nevens zoo geopenden zin voor de eischen en behoeften van den nieuweren tijd, en zoo ijverige begeerte om anderen op de baan der ontwikkeling voor te gaan.