Tolstoi's leven Zijne persoonlijke herinneringen, brieven en aanteekeningen 1828-1863   By: Pavel Ivanovich Biriukov (1860-1931)

Zijne persoonlijke herinneringen, brieven en aanteekeningen

1828 1863

Bewerkt door

P. Biroekoff

Geautoriseerde vertaling naar het Russische handschrift

Door

Emma B. van der Wijk

Met afbeeldingen

Amsterdam P. N. van Kampen & Zoon.

OPDRACHT.

Aan mijne vrouw Paula Nikolajewna wijd ik dit boek, het groote werk van mijn leven, dat zoo zwaren, moeitevollen arbeid van mij eischte. Met oprechten dank draag ik het op aan haar, die mij zoo menigmaal mijn' last verlichtte, en mij uren schonk van ontspanning, zoo noodig bij 't vervullen van mijn' taak.

Nooit toch had ik dit boek kunnen schrijven zonder hare zelfverloochenende en zelfopofferende hulp, waarmee zij mij bijstond in alle omstandigheden van mijn leven.

Ik draag mijn arbeid dus op aan mijne vrouw, en aan allen die er, ongenoemd, aan hebben meegewerkt.

P. B.

INLEIDING.

Met eerbiedigen schroom en overtuigd van mijne geringe krachten, bereid ik mij voor tot dit mij heilige werk: het schrijven van eene biographie van den grooten ouden man, van mijn' onderwijzer, van Leo Tolstoi.

Eenige jaren geleden lag dit plan mij nog zóó ver, dat ik, hoewel levende in zijne onmiddellijke nabijheid, en terwijl ik uren, ja soms heele dagen in zijn huis doorbracht, nooit de minste aanteekening maakte van hetgeen ik daar op kon vangen, zoo min van hem, als van de hem omringende personen. En nu, om mijne godsdienstige overtuiging verbannen uit mijn vaderland, ga ik dat groote werk beginnen. Eene biographie van iemand wordt niet geschreven zonder toestemming van die persoon zelf en zijne familie; dus wendde ik mij tot gravin Sofie Andrejewna Tolstaja met verzoek eene biographie van haar echtgenoot te mogen schrijven. Spoedig daarop ontving ik een mij zeer aangenaam stemmend gunstig antwoord. Uit haar brief haal ik aan, wat op de zaak betrekking heeft.

"Natuurlijk moogt gij gaarne met eene levensbeschrijving beginnen. Zelf zou Tolstoi u wel willen antwoorden op wat gij hem gaat vragen, maar dan zult ge u moeten haasten, bijna toch was aan dit ons allen zoo dierbare leven een einde gekomen. Gode zij dank is hij nu weer herstellende en al weer aan den arbeid."

Om nu Tolstoi zelf niet lastig te vallen en overtuigd, dat hij mij geene hinderpalen in den weg zou leggen, begon ik dus na ontvangst van den brief. Na kennis te hebben genomen van de stof en na mij in 't wezen van het werk te hebben ingedacht, beklaagde ik mij eenerzijds om den grooten omvang ervan, maar anderzijds heeft diezelfde arbeid mij langzamerhand zóó meegesleept, mijne belangstelling zóó opgewekt, en voel ik mij er reeds zoo mee verbonden, dat ik het nu noem: "het Werk van mijn leven", ongeacht iedere overweging van den uitgever in mij, welke het ook zij.

Ik begon dus de stof te bestudeeren, en, onvoorbereid als ik was, ben ik gaan naslaan welke verklaring de encyclopaedie van Brockhaus geeft van het woord "biographie". Ik vond daar de volgende definitie:

"Eene levensbeschrijving noemt men de schildering van een zekere persoon, die voldoet aan de historische wetenschap. Als wetenschappelijk werk bepaalt de beschrijving zich niet alleen tot de uiterlijkheden, maar moet zij er naar streven de geestelijke en moreele ontwikkeling te schetsen. Als kunstwerk moet zij den grondslag van het karakter aangeven en in 't algemeen de behandelde persoon in 't helderste licht plaatsen."