Van Orenburg naar Samarkand De Aarde en haar Volken, 1873   By: Vasilii Vasilevich Vereshchagin (1842-1904)

Centraal Azië trekt in onze dagen de aandacht van allen, die niet alleen belang stellen in hetgeen in hunne onmiddellijke nabijheid gebeurt, maar ook in wat daar geschiedt en zich voorbereidt in gindsche verwijderde landstreken, vanwaar reeds meer dan eenmaal eene beslissende omwenteling in de wereldhistorie is uitgegaan. De uitbreiding der russische heerschappij in deze onmetelijke, zoo weinig bekende landen van Midden Azië is een feit van zeer groote beteekenis, waarvan de gevolgen zich eerst langzamerhand, wellicht eerst na betrekkelijk langen tijd, in hun vollen omvang zullen openbaren. Wat hier ook van zij: in ieder geval worden deze streken, reeds door historische herinneringen en eigenaardigheid van volksleven en ontwikkeling veelszins merkwaardig, tengevolge harer inlijving in het groote russische rijk, ook onzer europeesche wereld nader gebracht. Onze lezers zullen dan ook zeker met belangstelling kennisnemen van het boeiende reisverhaal van een Rus, Basilius Wereschagin, met wien wij reeds vroeger kennis maakten.

I.

Orenburg biedt niet veel bijzonders; de stad onderscheidt zich van andere russische steden alleen door haar half tartaarsch voorkomen, waardoor zij u aan Kazan denken doet. Hare torens, hare minarets, eenige moskeeën geven haar iets eigenaardigs. Reeds zoodra ge de straten van Orenburg betreedt, treft u het oostersche karakter der stad, die dan ook trouwens in het Oosten ligt, op de uiterste grenzen van Europa en Azië. Wat zonderlinge, scherpgeteekende figuren, wat afwisseling van kostumen! Hier ziet ge een russisch soldaat, behoorlijk naar alle regelen gedrild; daar een Kozak van den Oeral, die tucht noch wet kent. Ginds, een man uit Bokhara, met een langen baard, een statig en ernstig voorkomen, en met een reusachtigen tulband op het hoofd, waarvan het doek, zoo het losgewonden werd, zeker eene lengte van tien of twaalf el zou hebben.

Op ongeveer vier wersten afstand van Orenburg staat een groot gebouw, dat wel een bezoek waard is. Dit is de zoogenaamde Beurs: de algemeene verzamelplaats der nomaden van geheel den omtrek, die hier van alle kanten samenkomen, somwijlen vanzeer ver, te paard of op kameelen, meestal alleen, maar soms ook met hunne gezinnen. Zij brengen koeien, ossen, schapen, allerlei soorten van vee mede; zij hebben ook vilt, wol en huiden bij zich, om die te verkoopen of te ruilen tegen houten huisraad, brood, vaatwerk en meer dergelijke artikelen van dagelijksch gebruik.

Omstreeks den middag heerscht de grootste drukte op deze Beurs; het gedrang en gejoel doet u hooren en zien vergaan; koopers en verkoopers schreeuwen en roepen om het hardst, ook al staan zij vlak naast elkander. Alles loopt en dringt en duwt en woelt en krioelt door elkander; men biedt en looft, men kijft en klapt in de handen: dit alles veroorzaakt een rumoer, waarvan een vreemdeling zich bezwaarlijk een denkbeeld vormen kan. Deze Beurs of bazar is een zeer groot vierkant gebouw, met eene ruime binnenplaats in het midden; langs de vier zijden bevinden zich de winkels, die op de binnenplaats uitkomen, en daartegenover andere; winkels, welke een tweede gebouw, midden op de plaats verrijzende, innemen. Op diezelfde binnenplaats nabij de poort, die van den weg naar Orenburg toegang tot den bazar geeft, staat eene kleine moskee, en daarbij eene russische kapel.