Zoölogische Philosophie Of beschouwingen over de Natuurlijke Historie der dieren etc.   By: Jean Baptiste Pierre Antoine de Monet de Lamarck (1744-1829)

Zoölogische Philosophie

Of beschouwingen over de Natuurlijke Historie der Dieren etc. door J. B. P. A. Lamarck. vertaald door Dr. J. Metzelaar. Met een woord vooraf van Prof. Dr. C. Ph. Sluiter

Eerste Deel

La postérité vous admirera, elle vous vengera, mon pêre.

(Gedenkteeken voor Lamarck, Jardin des Plantes, Parijs.)

Uitgegeven door de Maatschappij voor Goede en Goedkoope Lectuur Amsterdam

Gedrukt ter drukkerij van de Wereldbibliotheek

VOORWOORD

Door Prof. Dr. C. Ph. Sluiter

Het ligt in den aard der bijzondere takken van wetenschap, dat het feitenmateriaal en de methoden van onderzoek van geslacht op geslacht worden overgenomen, maar dat de philosophische achtergrond, waarop de onderzoekers van toenmaals stonden, niet gekend, of tenminste vergeten wordt. Hierdoor wordt dikwijls onrecht aangedaan aan hun nagedachtenis, aan de waardeering van hun arbeid. Dit geldt zeker voor een aantal land en tijdgenooten van Lamarck, de z.g. materialistische philosophen uit den Revolutie tijd, en zeker niet het minst voor Lamarck.

Het heeft zijn eigenaardige moeilijkheden, om een man als Lamarck naar waarde te schatten, meer dan een eeuw, nadat zijn belangrijkste werken: "Philosophie Zoologique" in 1809 en "Histoire naturelle des Animaux sans vertèbres" in 1815 1822 verschenen. In den veelbewogen tijd van zijn eigen leven werd zijn beteekenis voor de ontwikkeling der biologische wetenschap zoo goed als geheel miskend. Zijn "Philosophie Zoologique" werd doodgezwegen of hoogstens met spot begroet, en zelfs zijn geestverwanten en vrienden, zooals Latreille en Geoffroy St. Hilaire waardeerden in hem vooral den grooten vakgeleerde, zoodat laatstgenoemde hem zelfs als den "Franschen Linnaeus" begroette, wat al zeer weinig de groote gaven van Lamarck weergeeft.

Van zijn talrijke geschriften hebben de meeste thans voor ons nog slechts historische waarde; niemand zal meer naar zijn chemische of physische verhandelingen grijpen, of zelfs naar zijn "Flore française" of naar zijn "Histoire naturelle des Animaux sans vertèbres" om zich over plant of dier op de hoogte te stellen. Maar... geldt datzelfde ook voor zijn "Philosophie Zoologique"? Mij dunkt van niet en zoo was het, naar ik meen, een goede gedachte de "Philosophie Zoologique" voor een grooteren kring in het hollandsch toegankelijk te maken. Onder de verschillende evolutietheorieën, die heden ten dage bij de biologen meer of minder instemming vinden, neemt nog altijd het lamarckisme, of "neolamarckisme", zooals het in zijn gewijzigden vorm heet, een belangrijke plaats in.

Doordat het zich aansluit aan het onmiddellijk waargenomene in de natuur, n.l. de aanpassing der dieren aan de uitwendige omstandigheden, is het voor velen de meest aanneembare, misschien de meest "menschelijke" voorstelling geworden, al is men zich zeer goed van de bezwaren bewust, die er tegen in gebracht kunnen worden.