+525-526+

SANCTI HILARII

EPISTOLA AD ABRAM FILIAM SUAM.

(Circa Finem Anni 558 Missa.)


Dilectissimæ filiæ[a] Abræ Hilarius in Domino salutem.

1. _Abra patris absentiam dolet._--Accepi litteras tuas, in quibus
intelligo desiderantem te mei esse: et certum (_Mss._ certe) ita habeo.
Sentio enim quantum præsentia horum qui amantur optabilis sit. Et quia
gravem tibi esse absentiam meam scirem, ne me forte impium esse erga te
existimares, qui tam diu a te abessem: excusare tibi et profectionem
meam et moras volui, ut intelligeres me non impie tibi, sed utiliter
deesse. Namque cum te, filia, ut unicam, ita, quantum a me est, et
unanimem habeam; vellem te pulcherrimam omnium et sanissimam vivere.

2. _Hilarius abest, ut vestem et margaritam pretiosam filiæ
conquirat._--Nuntiatum ergo mihi est, esse quemdam juvenem, habentem
margaritam et vestem inæstimabilis pretii: quam si quis ab eo posset
mereri, super humanas divitias et salutem et dives et salvus fieret. Ad
hunc[b] his auditis profectus sum: ad quem cum per multas et longas et
difficiles vias venissem, videns eum statim procidi. Adest enim tam
pulcher juvenis, ut ante conspectum ejus nemo audeat consistere. Qui ubi
me procidisse vidit, interrogari me jussit quid vellem, et quid rogarem:
et ego respondi, audisse me de veste sua et margarita, et ob id venisse;
et si eam mihi dignaretur præstare, esse mihi filiam quam vehementer
diligerem, cui hanc vestem atque margaritam quærerem. Et[c] inter hæc
prostratus in faciem fleo plurimum, et noctibus ac diebus ingemiscens,
rogo uti audire dignaretur precem meam.

3. _Vestis hæc et margarita quanti facienda._--Post quæ, quia bonus est
juvenis et[d] melius illo nihil est, ait mihi, Nosti hanc vestem atque
hanc margaritam, quam a me lacrymis rogas uti eam filiæ tuæ concedam? Et
ego respondi illi, Domine, auditu cognovi de ipsis, et fide credidi: et
scio quia optimæ sunt, et salus vera est hac veste uti, et hac margarita
ornari. Et statim ministris suis præcepit, ut mihi et vestem hanc et
margaritam ostenderent: et confestim ita fit. Ac vestem primo vidi:
vidi, filia, vidi quod eloqui non possum. Numquid non sericum secundum
subtilitatem ejus[e] spartum erat? Numquid candori ejus nives comparatæ
non nigrescebant? Numquid aurum juxta fulgorem ejus non lividatur? Ipsa
enim multicolor, et nihil prorsus comparatum ei poterat æquari. Post
quam vidi margaritam: qua visa statim concidi. Non enim potuerunt oculi
mei sustinere tantum ejus colorem. Nam nec coeli, nec lucis, nec maris,
nec terræ species pulcritudini ejus poterat comparari.

4. _Utriusque commoda et dotes._--Et cum prostratus jacerem, ait mihi
quidam de assistentibus, Video te sollicitum et bonum patrem esse, et
hanc vestem atque hanc margaritam ad filiam tuam desiderare: sed ut
magis desideres, ostendo tibi quid adhuc hæc vestis atque margarita boni
habeat. Vestis hæc numquam tineis comeditur, non usu atteritur, non
sorde inficitur, non vi scinditur, non damno amittitur: sed semper talis
qualis est permanet. Margaritæ vero hæc virtus est, ut si quis eam
induerit, non ægrotet, non senescat, non moriatur. Nihil omnino in se
habet, quod sit[f] noxium corpori: sed utenti ea nihil accidit, quod aut
mortem afferat, aut ætatem demutet, aut impediat sanitatem. Quod ubi
audivi, filia, exanimari magis desiderio margaritæ et vestis istius
coepi: et sicut prostratus jacebam, indeficienti fletu et intenta
oratione juvenem precari coepi, dicens: Domine sancte, miserere preci
meæ, et miserere sollicitudini et vitæ meæ. Si enim hanc vestem mihi et
margaritam non concedis, miser futurus sum, filiamque meam[g] viventem
perditurus: ego propter hanc vestem et margaritam peregrinari volo.
Scis, Domine, quia tibi non mentior.

    [+527+]

5. _Hilarii filiæ promittuntur, modo vana ornamenta abjiciat._--Post
quam vocem meam audivit, jubet me levare; et ait mihi, moverunt me
preces et lacrymæ tuæ, et bene est quod hoc credidisti. Et quia dixisti,
te pro hac margarita ipsam vitam tuam velle impendere, non possum eam
tibi negare: sed scire debes propositum et voluntatem meam. Vestis, quam
ego dedero, talis est, ut[h] si quis voluerit veste alia colorata et
serica et aurata uti, vestem meam capere non possit. Sed illi dabo eam,
quæ contenta sit, non serico habitu, sed[i] nativis coloribus et
insumptuoso textu vestiri: ita ut propter consuetudinem, purpuram[k]
perangustam vestis habeat: non etiam purpura ipsa[l] diffundatur in
vestem. Margarita vero, quam a me petis, naturæ ejus est, ut habere eam
nemo possit, qui margaritam aliam habuerit: quia aliæ margaritæ aut de
terra aut de mari sunt; mea autem, ut ipse tu vides, speciosa et
pretiosa est, incomparabilis et coelestis est, nec dignatur ibi esse ubi
aliæ sunt. Non enim rebus meis convenit cum rebus hominis: quia qui
veste mea et margarita utitur, in æternum sanus est; non febre
exardescit, non vulneri patet, non annis demutatur, non morte
dissolvitur;[m] æqualis enim semper et æternus est. Ego tamen hanc
vestem et hanc margaritam meam petenti tibi dabo, ut eam filiæ tuæ
perferas. Sed prius scire debes quid velit filia tua. Si se hujus vestis
et margaritæ meæ dignam faciat, id est, si vestes sericas et auratas et
infectas habere noluerit, si omnem margaritam alteram oderit; tunc hæc
quæ me rogas tibi præstabo.

6. _Filiam hortatur ut modestis utatur vestibus._--Post quam vocem,
filia, lætus exsurgo, et secretum hoc habens, hanc ad te epistolam feci:
rogans te per multas lacrymas meas, ut te huic vesti et margaritæ
reserves, neque miserum senem tali damno tuo[n] facias, si hanc vestem
et hanc margaritam non habueris. Testor[o] autem tibi, filia, Deum coeli
et terræ, quia nihil hac veste atque hac margarita pretiosius est; et
tui juris est, ut hanc habeas. Tu modo,[p] si quando tibi vestis alia
afferatur, vel serica, vel infecta, vel deaurata, dicito ei qui tibi
offert: Ego vestem alteram exspecto, propter quam pater meus a me tam
diu peregrinatur, quam mihi quærit, quam non possum habere si hanc
habuero. Sufficit mihi lana ovis meæ, sufficit mihi color quem natura
attulit, sufficit mihi textus insumptuosus: cæterum vestem illam
desidero, quæ dicitur non absumi, non atteri, non scindi. At vero si
tibi margarita offeratur aut suspendenda collo, aut digito coaptanda,
dices ita, Non mihi impedimento sint istæ inutiles et sordidæ margaritæ:
sed exspecto illam pretiosissimam, pulcherrimam et utilissimam. Credo
patri meo, quia et[q] ille ei, qui hanc spopondit sibi, credidit,
propter quam mihi significavit se etiam mori velle: hanc exspecto, hanc
desidero, quæ mihi præstabit salutem et æternitatem.

    [hanc margaritam +528+ non habueris.]

7. _Filiæ exspectat rescriptum. Hymnus matutinus et serotinus. Abræ
mater._--Ergo, filia, subveni sollicitudini meæ, et hanc epistolam meam
semper lege, et huic vesti et margaritæ te reserva. Et ipsa tu mihi,
nullum interrogans, quibuslibet potes litteris rescribe, utrum vesti
huic et margaritæ te reserves, ut sciam quid juveni illi respondeam:
et ut si illam desideras, si exspectas, lætus possim ad te reditum
cogitare. Cum autem mihi rescripseris, tunc tibi et ego quis sit hic
juvenis, et qualis sit, et quid velit, et quid promittat, et quid
possit, indicabo. Interim tibi hymnum matutinum et serotinum misi, ut
memor mei semper sis. Tu vero si minus per ætatem hymnum et epistolam
intellexeris, interroga matrem tuam, quæ optat ut te moribus suis
genuerit Deo. Deus qui te genuit, hic et in æternum custodiat opto,
filia desideratissima.


    [Annotatio a: In plerisque mss. _Apræ_.]

    [Annotatio b: In uno ms. Colb. _ad hunc videndum_, sine _his
    auditis_.]

    [Annotatio c: Sic mss. At editi, _in terram prostratus facie_.]

    [Annotatio d: Exempla sancti Petri de Cultura Cenoman. _melior
    illo nullus est_.]

    [Annotatio e: Bad., Er. et Mir. _partem habuerat_. Lips. ex Erasmi
    margine, _par erat_. Novissima editio Par. _sparsum erat_.
    Beccensis ms. _præparatum non erat_. Ottobonius, _spartim erat_.
    Significat Hilarius, monstratæ sibi vestis subtilitati comparatum
    sericum prorsus spartum esse, ex quo scil. funes nautici et sportæ
    olim fiebant.]

    [Annotatio f: Editi, _obnoxium_: emendantur ex mss.]

    [Annotatio g: In uno ms. Colb. _juvenem_, non _viventem_.]

    [Annotatio h: Alter e mss. Colb. cum Boheriano, Ottob. et Cenom.,
    _si qua puella_: et mox solus Ottob. _in veste mea capi non
    possit_. Huc spectat illud Cypriani de Discipl. et Habitu
    virginum, _Sericum et purpuram indutæ, Christum induere non
    possunt_. Sic Hieronymus, epist. VII ad Lætam, ubi narravit quas
    poenas dederit Prætextata nobilissima, quod viro Hymetio jubente
    filiæ Deo consecratæ habitum cultumque mutasset, concludit: _Sic
    ulciscitur Christus violatores templi sui, sic gemmas et
    pretiosissima ornamenta defendit._ Quod autem ibi de virginum
    cultu habet, maxime vero illud, _Habeat alias margaritas, quibus
    postea venditis emptura est pretiosissimum margaritum_, haud
    mediocriter confirmat hanc epistolam Hilarii ætatem redolere,
    neque ipsius stylo esse indignam. V. tract. ps. CXVIII, lit. 16,
    n. 16.]

    [Annotatio i: Nativos habituum colores commendant, et arte
    quæsitos damnant etiam alii Patres. _Neque enim_, inquit Cyprianus
    de Discipl. et Habitu virg. _Deus coccineas aut purpureas oves
    fecit, aut herbarum succis et conchyliis tingere et colorare lanas
    docuit._ Quod ex Tertulliano, lib. II de Cultu femin. n. 10,
    expressit Cyprianus.]

    [Annotatio k: Par. _purpuram per augustam vestis_. Editiones aliæ,
    _purpuream per augustas vestes_. Duo mss. _purpuram per angustas
    vestes_. Melius alii, _perangustum vestis_: ad distinctionem scil.
    _latioris purpuræ_, cujus meminit Tertullianus, de Pallio num. 4,
    unde est _clavus latus_ ab eodem memoratus, n. 13 de Corona.
    Hieronymus vero, epist. 22, ad Eustochium depingens et carpens
    quasdam virgines, quæ in publico notabiliter incedebant, inter
    alia ait, _purpura tantum in veste tenuis_. Nonnihil confert hic
    Hilarii locus ad explorandam generis illius nobilitatem.]

    [Annotatio l: Editi, _defundatur in veste_: emendantur ex
    scriptis.]

    [Annotatio m: Ita omnes fere mss. Editi vero, _æqualis æternis_.
    Codex Ottob. _æqualis enim est vestis mea et æterna_: et paulo
    ante _non vulnera patitur_, pro _non vulneri patet_.]

    [Annotatio n: Beccensis codex, _efficias_. Cenom. _conficias_.
    Boherianus et aliquot alii, _neque misero seni tale damnum tuum
    facias_. Unus Colb. _neque miserum semen tali damno tuo te
    facias_. Cui consentit Germ. nisi quod ab eo abest _te_.]

    [Annotatio o: Hujusmodi obtestationis exemplum legimus lib. de
    Synodis, num. 91, puta, _Testor Deum coeli atque terræ, me cum
    neutrum audissem_, etc.]

    [Annotatio p: Ita ms. Ottob. At editi, _tu modo quando tibi vestis
    alia affertur_.]

    [Annotatio q: Excusi, _ille qui spopondit ei se credidit_:
    corriguntur ex ms. Boher.]







--- Provided by LoyalBooks.com ---